Business Analyst là gì? BA đang trở thành một nghề hot trong lĩnh vực công nghệ thông tin và được nhiều bạn trẻ hứng thú tìm hiểu.
Vậy BA là gì, nghề BA là gì, BA là ngành gì? Làm BA là làm gì? Hãy cùng tuilathao.com tìm hiểu về business analyst thông qua bài viết dưới đây!
Business Analyst là gì?
Business Analyst (BA) – hay còn gọi là chuyên viên phân tích nghiệp vụ – là người làm trung gian giữa doanh nghiệp và bộ phận kỹ thuật trong một dự án phát triển phần mềm hoặc cải tiến quy trình vận hành.
Nhiệm vụ chính của BA là hiểu rõ nhu cầu kinh doanh, sau đó chuyển các yêu cầu đó thành tài liệu kỹ thuật dễ hiểu cho lập trình viên, tester và các bên liên quan.
BA không nhất thiết phải viết code, nhưng phải có tư duy logic, phân tích hệ thống và kỹ năng giao tiếp xuất sắc để kết nối các bộ phận hiệu quả.
Vai trò và công việc của Business Analyst
Một BA không chỉ “ghi chép yêu cầu” mà còn là người giải quyết vấn đề và tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh thông qua công nghệ. Dưới đây là các công việc tiêu biểu:
-
Thu thập yêu cầu từ khách hàng và người dùng cuối.
-
Phân tích quy trình nghiệp vụ hiện tại (as-is) và đề xuất quy trình tối ưu (to-be).
-
Tạo tài liệu đặc tả yêu cầu: BRD (Business Requirement Document), SRS (Software Requirement Specification), Use Case,…
-
Mô hình hóa dữ liệu và quy trình bằng sơ đồ UML, BPMN,…
-
Tương tác với team kỹ thuật, đảm bảo họ hiểu đúng và đủ yêu cầu.
-
Kiểm thử chấp nhận người dùng (UAT) để xác nhận sản phẩm đúng với mong đợi.
Business Analyst học gì? Lộ trình cho người mới bắt đầu
Kiến thức chuyên môn
Dù không yêu cầu bằng cấp cố định, nhưng các ngành học sau giúp bạn có lợi thế:
| Ngành học | Lợi thế cho BA |
|---|---|
| Hệ thống thông tin quản lý | Kết hợp kinh doanh và CNTT, phù hợp nhất |
| Công nghệ thông tin | Hiểu kỹ thuật, thuận lợi giao tiếp với dev, tester |
| Quản trị kinh doanh / Kinh tế | Giỏi phân tích, logic nghiệp vụ và giao tiếp |
| Toán – Thống kê | Phân tích dữ liệu tốt, phù hợp với BA phân tích số liệu |
Khóa học và chứng chỉ gợi ý
Khóa học cơ bản:
- Business Analysis Foundation
- Khóa học BA tại VTI Academy, FUNiX, BAC, CBA, MindX…
Chứng chỉ quốc tế:
- CBAP (Certified Business Analysis Professional)
- PMI-PBA (Professional in Business Analysis)
- CCBA (Certification of Capability in Business Analysis)
Những kỹ năng quan trọng của Business Analyst
Để thành công trong nghề BA, bạn cần rèn luyện các nhóm kỹ năng sau:
🔍 Kỹ năng phân tích
-
Phân tách vấn đề phức tạp thành các phần dễ hiểu.
-
Tư duy hệ thống và logic cao.
✍️ Kỹ năng viết tài liệu
-
Soạn thảo BRD, SRS rõ ràng, đầy đủ.
-
Dùng sơ đồ (UML, BPMN) để minh họa quy trình dễ hiểu.
💬 Kỹ năng giao tiếp và truyền đạt
-
Làm việc hiệu quả với cả nhóm kỹ thuật và kinh doanh.
-
Thuyết trình, họp, thương lượng và đàm phán.
📊 Kiến thức về phân tích dữ liệu
-
Excel, SQL cơ bản là bắt buộc.
-
Power BI, Tableau là lợi thế.
Lộ trình phát triển sự nghiệp Business Analyst
| Giai đoạn | Mục tiêu và hành động |
|---|---|
| 1. Giai đoạn học tập | Học nền tảng về nghiệp vụ, kỹ thuật, kỹ năng mềm. |
| 2. BA Fresher/Junior | Thực tập, tham gia dự án nhỏ, viết tài liệu đơn giản. |
| 3. BA Middle/Senior | Làm việc độc lập, quản lý dự án lớn, hướng dẫn BA junior. |
| 4. BA Lead/Manager | Định hướng chiến lược nghiệp vụ, đề xuất cải tiến hệ thống cấp cao. |
| 5. Hướng chuyên sâu | Chuyển hướng thành Product Owner, Solution Architect hoặc PM. |
Tại sao BA là nghề “hot” trong thời đại số?
-
Nhu cầu doanh nghiệp chuyển đổi số tăng mạnh → cần BA hiểu cả kỹ thuật và nghiệp vụ.
-
Lương cạnh tranh: 12–30 triệu/tháng cho BA junior → 50 triệu/tháng cho Senior/Lead.
-
Không yêu cầu giỏi code, phù hợp với người trái ngành nếu có tư duy tốt.
Kết luận
Business Analyst là lựa chọn hấp dẫn với những ai muốn kết hợp tư duy phân tích, giao tiếp và hiểu biết công nghệ. Đây là nghề không ngừng phát triển, đóng vai trò quan trọng trong hành trình chuyển đổi số của doanh nghiệp.
Dù bạn là sinh viên, người trái ngành hay đã đi làm, chỉ cần quyết tâm và rèn luyện đúng hướng, bạn hoàn toàn có thể trở thành một BA chuyên nghiệp.